Ikasbil II eta Bertsolariak gutaz III

Aurreko hiru post-ak batu zaizkit baten. Lehengo egunean HABEk martxan ipini duen ikasbil webgune berriaz lehenengo apuntetxua egin nuen. Artean gauza handirik ez eta aipatu soilik. Osatuz doazela dirudi. Oraindik hala ere ez dakit zehazki gune honen intentzioa zein den: euskara ikasleentzako gunea, dokumentu biltegiaren formato berria, ... Ikasmaterialak daude, dokumentuak ere bai, berriak-edo ere bai. Zerbitzu ona izan daiteke hori bada asmoa, edonola ere, ikasleari begira irakasleari begira baino gehiago dagoela dirudi.
Aurkitu ditudanen artean Hot Potatoes motako ariketa batzuk ere badaude, eta kasualitatez, Egaña eta Iturriagaren bertsoak -aurreko post-etan aipatu ditudadak- ariketa bihurtuta. Hemen eta hemen hain zuzen.
Honako gauzen inguruan aspaldian etorri zitzaidan gogoeta. Aurrerakuntza deitzen diogu paperean egin izan ditugun ariketak formato digitalean egiteari (aukera anitzeko galderak, kloze testak, egia-gezurra,..)? Ez naiz orain hipermoderno jarriko, nire ustez horrelakoak ere ez datoz txarto ikasteko, baina une honetan ikas-jardueren antolaketari azken urteotan hainbeste ekarpen eginda, bestelako ikuspegi batzuk ez dira falta? Eta gehien bat irakasleentzako bestelako baliabideak (dokumentuak eta ariketez gainera, ideiak, ) jasotzeko eta konpartitzeko moduren bat ez litzateke komenigarria izango? Boteprontoko inpresioa da.

Bertsolariak gutaz (II)

Hemen Egañarenak. Niri Unairenak gehiago gustatu zitzaizkidan baina hauek ere onak. "Damnifikatu" modura gustatu esan gura dut, ez bertsozale modura, horretan adituei (eta epaimahairi) ez diet ezer diskutituko.

Ordiziarra naiz, baina Santurtzin
hautatu nuen langintza
izan ninteken zenbaitentzako
behar zuten argi printza
Ezkerraldea erdalduna zen
neretzat a ze desditxa
euskaldun izan nahi zuten haiek
behar nituen zerbitza
Ia hamarrak jo dute eta
nekaturikan gabiltza
halare eutsi pixka batean
eta dantzatu lapitza,
ia euskeraz pentsatu eta
euskeraz luzatu hitza
ez al da hori euskaldun baten
lehendabiziko baldintza

Ia Edurne etorri zaite
orain pizarra aldera
ahal dan goxoen egingo dizut
ikasgaiaren galdera.
Bueno mesedez ez hainbat neka
ez al zintezke hor gera?
Kontatuko dut nik zenbat amets
egingo dudan aurrera.
Hau sumatzen det zonalde dena
euskalduntzeko bezpera,
ahalegin hortan zuek eta nik
lana daukagu ospera.
Eta gauza bat bururatu zait
hau jartzea buruz behera,
nor nori nork hau nabarmena da
zuek ni eta euskera.

Ekarri ditut pastaren batzuk
gainera hainbat kutizi,
ari den harek nola gustora
ari behar dun lehenbizi.
Zatoz Leandro alde hontara
zure kuaderno eta guzi
atzo idazlan oso politik
nola ez nizun ikusi.
Aizazu Mertxe etzazu egin
gela hontan aharrausi,
ez ezazula logurea ta
gure helburua nahasi.
Lortzen badegu hiru hitzetan
hau egingo dugu kasik
ordu mordo bat galduta ordea
mundutxo bat irabazi

Bertsolariak gutaz

Igandeko bertso finalean finalista biek euskara ikasle eta irakasleok erabili gintuzten kartzelakoan. Hona Iturriagarenak (Usaiari dedikatuta):

Berriro ere klasean
bueno zer moduz gabiltza?
Kaixo Omar aspaldiko
etorri zara Haritza.
Klasea nahiz eta dugun
igual kutrea eta hitsa
zuen begietan dago
ikasi nahiaren printza;
zein etxeko lan gogorrak
fabrikakoa bortzitza
lana bukatu eta gero
hona praktika ta mintza
euskeraz egin nahi hori
zuen geroko bizitza
hori ez da subjuntibo bat
hori da lehen baldintza

Astean bost egunetan
eta bi ordu gainera
zuek ekartzen nauzue
sarritan neure onera
guk beti pentsatzen dugu
hor goazela gainbehera
nahi batzui ahoa bete
euskera eta euskera
nahiz administrazioan
erantzuna duten zera:
“zuek zeuen poltsikotik
ordaindu eta klasera”.
Batzuk lanetik besteak
lanera doaz ostera
eskertu behar dizuet
etorri izana bera

Beti baldintza txarretan
hori da gure problema
hizkuntza politika honek
ezarri digu kondena,
azalduko dute gero
txosten polit baten dena
hona etorri behar da
hori da baina lehena
Gero etorriko dira
horrenbeste teorema
euskara eskasten dabil
batzutan ez da zuzena
eta ez da egokia,
erdalgunean txarrena
egokia da ikasi
eta erabiltzen dena.

Ikasbil. HABEren gune berria

HABEkoek Durangoko azokan webgune berria aurkeztu dute: ikasbil. Lehenengo baten, orain arteko zerbitzuak (informazioa, dokumentu biltegia, baliabideak...) beste CMS batera ekarri dituztela dirudi. HABEnet-ena apur bat konplexua izaten da sarritan eta arazoak ematen ditu nabigatzaile eta sistema operatibo batzuekin (firefox, linux,... ).
Berau ere oriandino ondo-ondo ez dabilela dirudi, probetan-edo (aurkeztuta dagoen arren). Honen inguruan ere informazio askorik eman ez dutenez, eta dirudienez probetan dagoela iritiz handirik ezin eman. Itxarongo dugu beraz.

Iruñean gaur

Iruñean gaur, abenduak 17, larunbata , euskaltegien lokalak hutsik egongo dira seguruenik. Nafarroa osoan eta EH osoan bezala. Euskaltegietako biztanleek ez dute atsedenik hartuko hala ere. Batzuek euskaltegiak larunbat eterno baten nahi dituzte nonbait. Eta gaur, larunbataz, gogoraraziko zaie astelehena laster datorrela.
Nafarroan gertatzen dena deskribatzeko hitzak amaitu egin zaizkigu, eginak eta egitekoak ez ordea, eta Nafarroako gure kideek sustenguzko hitzak ezezik, bakarrik ez dabiltzala ere sumatu behar dute, larunbatean eta astelehenean.

Durangokoaren harira

Iñaki Arrutik Durangon egin zuen interbentzioaren laburpena argitaratu zuen duela aste pare bat Argian. Gauza batzuk planteatu zituen, baina funtsean guri dagokigunean bat dagoela uste dut: Euskaltegiek euskararen erabilera eta normalizazio prozesuan zer paper daukaten hausnartu behar dute. Alor desberdinetatik ikusita gainera:

• Jarduera didaktikotik bertatik.
• Euskaldun berria edo euskara ikaslea hizkuntza erabiltzen den sarean sartu.

Bigarren alorrean, mintzalagunaren prestigiatzea gertatzen ari da azkenotan, eta ondo dago, teknika oso interesgarria da, emaitza onak izan ditu orain arte eta ikaragarri zabaldu da. Hala ere, ez da alor eta teknika bakarra. Aurreko post baten mintzataldeak aipatu nituen. Oraingoan 20 urteren bueltan dabiltzan ekimen bi ekarriko ditut, apur bat ahaztuta dauzkagulakoan: Aizu! eta HABE aldizkariak. Kontutxu bat gogoratzeko baino ez bada ere: hizkuntza erabiltzea ez da lagunartean hitz egitea bakarrik. Eta euskal hedabideen munduan bi hauek trataera marjilnala-edo daukaten inpresioa daukat, daukaten irakurle kopuruak justifikatzen ez duena.
Beste apunte bat. Gaur Santutxuko euskaltegian Arkaitz Estiballes bertsolaria ibili zaigu ikasleei, berbalagunei eta bestelako interesatuoi bertsolaritzaz hitzaldi "praktikoa" ematen. Orain arte euskaraz burutzen den jarduera soziokultural inportante bati errespetuz edo beldurrez aitu dioten hainbatek bestela hasi dira ikusten, seguruenik baten batek Bertso-finala ikusteko orain arazo gutxiago izango du. Gainera, bertsoak eta azalpenak euskaraz entzun, ulertu, gozatu eta prozesatu egin dituzte bertaratutakoek. Hori ere ez da hizkuntza praktikatzea? Euskal Kultura famosora, hainbestetan aipatzen denera hurreratzea ere ez da izan? Harreman sare batera hurbiltzea ere ez da izan (euskarazko kultur sarea edo)?
Harreman informalen munduan eragitea ondo dago, behar da eta, horren inguruko langintza prestigiatu eta zabaldu egin behar da. Baina ez ditzagun ahaztu komunitate baten egituraketan inportanteak diren beste harreman sare batzuk (hedabideak, jarduera soziokulturalak, ...). Azken hauek hainbeste jainkotu barik, hurretatu ditzagun ailegatu berriengana, Arkaitzek, Aizu! edo HABE aldizkariek egin duten bezala.

del.icio.us klaserako

Del.icio.us-en nire estekak antolatzen nabilela okurrentzia eduki dut. Sustatuk aspaldian zabaldu zuen tag bat, "sustaturako", tag horrekin euskal internautek interesgarri deritzotena markatu eta Sustaturen Jamaika ikusteko atalean agertzen dira egunean-egunean.
Euskaltegiko irakasleok sarri ibiltzen gara ikasleei eskaintzeko irakurgaiak, eztabaidagaiak edo baliabideen faltan. Interneten asko daude, ez dira topatzeko errazak hala ere, gutxiago gure sektorean daukagun teknofobiaren pandemiarekin (teknopata batzuk ere bagara baina).
Neuk ere han eta hemen gauza interesgarriak ikusi ditut klaserako. Blogen eztanda honekin gainera bestelako testuak ere agertzen hasi dira, kolokialagoak, biziagoak, ... eta gainera interakzio gehiago agertzen da erabili ohi ditugun testu idatzietan baino: aldizkariak, egunkaria, liburuak,... Eta klasean erabiltzeko aukera handiak ikusten dizkiet batzuei. Baina internet ez da papera bezalakoa, ezin duzu txoko baten gordeta hain erraz eduki, eta sarritan ez duzu gogoratu ere egiten non egon zen ikusi zenuen artikulu edo eztabaida hura.
Del.icio.us-en moduko tresnekin buelta eman ahal diogu horri eta gainera -eta hau da nire ustez onena-, baliabide horiek konpartitu eta zabaldu ere egin ahal ditugu.
Beraz, Sustatukoek egin duten antzera, proposamena egin nahi dizuet euskaltegien munduan zabiltzatenoi eta interneten endredatzen duzuenoi. Klaserako zerbait interesgarria ikusten duzuenean, del.icio.us-en lastermarkeei gehitu eta ipini "klaserako" tag-a.
Prozesua erraza da, ez dizuet hemen azalduko, Sustatukoek ederto egin dute hemen. "sustaturako" ipini beharrean "klaserako" ipini eta listo!
Ni, dagoeneko hasita nago ipintzen, hemen dauzkazue nire markak, gainera beste tag batzuk ere ipini ditut (telebista, teknologiak, etorkinak...) bilatzeko aukerak zabaltzeko. Dena dela hona joaten bazarete erabiltzaile guztiek klaserako tag-a ipini dieten esteka guztiak agertuko zaizkizue.
Ez dakit blog hau zenbatek irakurtzen duzuen (bloglines-en hiruzpalauk daukazue agregatuta behinik behin). Asko ez gara izango, baina sarearen bidez edo radiomakutoren bidez zabaltzen baduzue gure lankideei baliabide majoa emateko moduan gaude, ezta?
Bigarren partea ere eduki dezake honek. Topatuko bagenu jendeak esteka horiek zelan erabili dituen plazaratzeko modua oraindino baliabide gehiago edukiko genuke. Ez zait okurritzen momentuz hori zelan egin, baina buru batek barik hamaika buru ipintzen bagara laster baino lehen txiringo elegantea montata daukagu.
Hemen dauzkazue gure marken jarioa (rss) eta klaserako tag-arena:

• http://del.icio.us/rss/didaktika/klaserako
• http://del.icio.us/rss/tag/klaserako

Hemen orain arte dagoen zerrenda guztia.
Saiatuko naiz blog honen txokoren baten erakusten. Ea blogger honekin egiteko modurik daukagun (baten batek baleki, lana kentzea estimatuko nioke).

Euskaldun berrion animoa

Durangokotik ezer idatzi barik, eta gaur Usaiaren komentarioa heldu zait. Blog honen lehenengo irakurlea (kronologian eta kategorian ere bai). Eta justu gaur Berbalagunetik ekarri dudan burutazioari beste buelta bat eman dio.
Nire berbalagunetako batek - Iñaki, 40 urteko gizona, aita ta informatikoa-, gaur irakasleok klasera joan ohi garenaren antzera etorri zaigu, fotokopia takoarekin. Eta fotokopietan Berbalaguneko koordinatzaileak partaide guztioi bidali digun agendaren fotokopia tako bana ekarri digu taldekooi. Ez dakit seguru baina bere klasekideei ere ekarri dizkiela uste dut (ze gizona euskaltegian ere badabil, eta gainera barikuetan ikaskide batekin geratzen da praktikatzeko,...). Ez hori bakarrik, agendako mobidetan parte hartzeko deseatzen eta animatzen etorri zaigu gizona. Ni (eurek ez badakite ere) mobida horiek antolatzen dituen erakundearen lehendakaria naiz (estatutuetan hori ipintzen du, e!), eta zer esan ez dakidala. 10 urtetik gora auzoan danerik egiten ea jendea animatzen den, ea euskaldunak juntatzen garen zelan edo halan, eta hemen dauzkagu etorri berriak animoso-animoso.
Eta etxea ailegatu, eta Usaiaren komentarioa blogean. Mintza-praktika astean bitan egiten duela, euskaltegian apuntatuko dela, eta, gainera, inoren pentsuan ibili barik, bloga egiten.
Eta estimatu egiten da, animoa aldatz behera hasi, edo, hobe esanda, hiperrealismo-atakeak hartzen gaituenean (ze animorik ez bageneuka aspaldi genbiltzan beste zeozertan) gehien bat.
Azkenengo Korrikan baten batek eskerrak eman zizkigun euskaldun berrioi. Gizalegezkoa da eskertzea, baina, nik orain, eskerrak emateko baino, gogo handiagoa daukat haiei bizia emateko, euren animo horiek guztiak bideratzeko eta gurekin (euskaldun konpetenteak, superreuskaltzale bertso-jaleak, euskal (man)komunitatea, los vascos, euskaratik bizi garenok, euskaragatik bizi garenok, euskararekin bizi garenok edo euskaraz (super)bizi garenok,...), juntatzeko eta gustura jarduteko gustura jarduten dugun gauzetan (perretxikoak jaten adibidez, beste berbalagunetako bat perretxikozale konbentzitua eta konbintzentea dugu).
Durangotik gogoeta darabilt. Euskaldun berriekin ezer egitea euskalgintzan bigarren dibisioko kontua dela dirudi. Mintzalagunak, mintza-praktika, euskaltegiak eurak,... kontsiderazio gutxikoak direla pentsatzen dut sarritan. Eta batzuetan barruntatzen dut euskaltegietako irakasleen motibazioan ere honek pisua daukala.
Eta ez dakit zehazki zergatik. Praktika jarduera hauekin euskara jende gehiago erabiltzen ari da, leku gehiagotan, eta horrek daukan inpaktoa ez dakit ondo neurtu den.
Superreuskaltzaleok jarduera hauek eta jende honi goitik behera begiratzeko joera daukagu, eskerrak eman eta zeremoniak bai, baina sustengu gutxsi. Nago ez dakigula neurtzen zenbat egiten ari diren, areago, batzuetan euskaldun berriek eratu dituzte harreman-sare potenteagoak eta trinkoagoak euskaldun zaharrek baino. Eta hainbeste txalo eta lora bota beharrean (gutxien behar dutenean jeneralean, hau da, "gure" kategoriara heldu direnean), hobe genuke tresna eta bide gehiago emango bagenizkie. Edo hobeto, aprobetxatu dezagun geuk ere gero eta gehiago garela: perretxikoak jateko, blog politak irakurtzeko, bertso-finalera koadrilan joateko, edo gure agenda (telefonoena, rss-ena edo mentala) handitzeko. Eskerrak (zentzu bietan) Iñaki, Usaia eta enparauoi!

Durangon bazkaldute (edo)

Gaur Durangon ibili gara egun guztian, "Mintzapraktika egitasmoak" jardunaldietan. Lehenengo inpresioa: jende asko, giro ona eta gustura, gauza berriak entzun eta sektore bitako jendea elkarrekin behingoan (euskaltegiak eta euskara elkarteak).
Boteprontoan azpimarratzeko. Iñaki Arrutiren kokapena. Zehazteko eta eztabaidatzeko asko oraindino nire ustez, baina euskaltegiek normalizazio prozesuan jokatzen duten paperaz hausnarketa landua eta behar fina. Hemendik aurrera honetaz hausnartzen jarraitzeko abiapuntu izango dugulakoan nago.
Beste guztia ere polito, neu behintzat ez naiz aspertu, eta horrelako jardunaldietan zaila izaten da.
Antolatzaileek banatu duten materiala aztertzen hasiko naiz, zer esana emango dit egunotan.
Ondorio nagusia, gaur berbalagunera (oraindinokarren) animo handiagoarekin joan naiz (erremate ona gaurkoaren moduko egun baterako).
Dena dela, beste norbait ere han egon bada, interesagarria izango litzateke haren iritzia ere plazaratzea.

Mahatserriko blogistika

Euskaltegien kontua apur baten alde batera utzita, bloglines-eko zerrenda egiten nabilela, konturatu naiz hemen gure auzunean bagarela blogista batzuk, elkarren ezagunak, eta batzuk askoren ezagunak ere bai.
Berton aldizkariak lehengo hilean Mahatserriko webguneen zerrenda bat publikatu zuen. Han zeuden batzuk, baina blog pertsonaletan ere baten bat falta zen.
Gure artean pionero, nahiz gazteena izan, Josu Martinez enfant terriblea daukagu. Mahatserriko mugatik gero eta barrurantzago dabilkigun Iñaki Peña euskaltzaleak ere blog aktiboa darabil. Atzo bertan (berandu baina) idazlerik mahatsorrienaren bloga deskubritu nuen. Euskal blogosferako Mahatserriko probintzian gehiago ibiliko dira seguruenik, ea deskubritzen ditugun.
Bitartean, gurera hilean behin etortzen den bisitaria blogistikaren ohorezko dibisioan sartu zen aspaldian. Eta sinsorgoren bat ere badabil, baina hau beste historia bat da.
Jende ezaguna euskararen munduan dena.
Gaur berbalagunan lagun bi gehiago ezagutu ditut, eta ordubete ta erdi luze ibili gara bost lagun abarketari ematen (hemen daukazue nire berbalagunetariko bat prosierto). Jende berriarekin ibiltzeak gustua ematen du ba. Eta horrelakoak gurearen moduko auzune handian asko egon behar dira. Blogosferan ere horrelako jendearen beharrean gaude, baita auzunean ere, eta bietan bada hobeto.

Aipua

Egunotan HABEk itzulpen sailean argitaratu duen Susan Feez-en Testu bidezko syllabus-diseinua (hemen erreferentzia batzuk ingelesez) liburua (HABE, itzulpen saila 46) irakurtzen nabil. Erabili ditugun gogoeta batzuk ondo elikatu dizkigu liburuak. Liburutik hartutako aiputxo bat ekarriko dut hona, norbaiti zer esana ematen badio edo.
Azken berrogei urteotan irakasleak hizkuntz irakaskuntzaren planteamendu-segida baten eraginpean egon dira. Planteamendu berri bakoitza hizkuntzari eta hizkuntzak irakasteari buruzko jakintza handiagoren emaitza izan da.
Zoritxarrez, planteamendu berri bat sortzen den bakoitzean aurreko guztia kolokan jartzen duen pakete isolatu bat balitz bezala aurkeztu ohi zaie irakasleei. Horrek hiru ondorio kaltegarri dakartza:

• Jendeak pentsatzen du hizkuntza irakaskuntza sukarraldi eta modetan oinarritzen dela, eta ez garatuz doan jakintza batean.


• Hizkuntz hezitzaileak talde bitan banatu ohi dira. Azken planteamenduaren aldekoak eta kontrakoak.


• Hizkuntz hezitzaileek ezin dituzte ezagutu aurretik izan diren planteamenduaren alderdi baliagarriak

Eraginkorrak diren irakasleak eklektikoak izan dira beti, eskura dauden planteamenduen artetik modu estrategikoan hautatzen dakitenak, ikasleek ahalik eta ikas esperientziarik eta emtizarik onenak izan ditzaten. Hala ere, sarritan zera falta izan da, hizkuntza eta irakaskuntzaz gaur egun dauzkagun ezagutzen bilduma antolatzeko markoa…(30. or.).
Gustura entzungo nituzke komentarioak eta gogoetak. Baita liburua irakurri duzuenon ekarpenak ere. Bota ba!

Praktika idatzia

Lasai, ez nator berbalagunarekin berriro. Luistxo Fernandez poliblogariaren post baten harira etorri zaizkidan burutazio pare bat ekarriko dut beste barik.
Polemika antzeko zerbait sortu da azkenotan euskal blogosferaren etengabeko hazkundea eta hartaz zabaldu direnak direla eta. Espero gabeko saltsa honek blogen balio literarioaren gaineko hausnarketa ekarri du behintzat.
Ez dakit hemen literatura egiten ari garen. Neuk behintzat ez daukat horren kontzientziarik, eta literatura egin badut kolateral totala izan da kontua. Seguruenik blogak egitera bultzatu gaituena artearen historiara gure izena gehitzeko anbizioa barik, norbaitekin gure burutazioak eta bizitzako gertaerak konpartitzeko gogoa izan da. Hau da, edozein berriketalditan plazaratzen ditugunak, eta gure aurrean dagoen pertsonagandik antzeko konplizitate-zehaztapen-demanda-ekarpenak espero ditugu, geure pentsakera hori eraldatzen eta eraikitzen lagunduko digutenak.
Hori azken baten, hizkuntza erabiltzea da, eta hizkuntza erabiltzen dugu norbaitekin ari garelakoan edo.
Soziolinguistika munduan harreman-sarea kontzeptua erabiltzen da, hizkuntza (euskara gure kasuan) harreman sare horren tresna da, eta harreman sare barik hizkuntzarik ere ez dago.
Euskal blogosferaren hazkunde exponentzial hau, azken baten bestela sortuko ez liratekeen harreman-sareak sortzen ari da, txikiak baina ugariak. Hizkuntzaren erabilera areagotzen ari da.
Pentsa dezakegu hizkuntza erabiltzea aurrez aurreko solasaldia dela gehien bat, eta seguruenik horixe da hizkuntzaren erabileraren esparru "purua". Gaur egun hala ere, komunikazio kanalak ugaltzen eta erregistroak egokitzen ari dira kanal berrietara. IKTen bidez komunikazio ingurune berriak sortzen ari dira, lehengoak ordezkatuko ez dituztenak, baina (hala espero ez bazen ere) bizitasuna etengabe irabazten ari dira.
Mintzapraktika jardueren inguruan berauek hizkuntza hobetzeko ezezik, harreman-sare berriak sortu eta erabilera areagotzeko tresna modura ere aipatzen dira.
Bategatik nahiz besteagatik, gustura jarraituko nuke euskara ikasle baten bloga, edo ikasle askoren blogak. Eurek ere estimatuko lukete seguru asko.

Material-kritikoak

Praktikaren asuntua baztertuko dut oraingoz. Azkenean blog-ari "Berbalagun baten bloga" edo halako zeozer ipini beharko diot izena bestela, edo beste blog bat egin (baten bat horrelako ideiaren batekin dabilela uste dut gainera). Eskola kontuetara etorriko naiz, eta hizkuntza irakasleok gehien estimatzen ditugun kontuetariko batera, materiala.
Interneten enredatzen, web hau topatu nuen duela hilabete batzuk. Gazteleraren irakaskuntzan teknologia berrien inguruan diharduen talde batek atondu du webgunea. Materialak eta baliabideak eta haien gaineko hausnarketarako gunea ere eskaintzen dute. Osteratxu bat egitea gomendagarria.
Gauza bat gustatu zait hala ere, "El teléfono" atalean egin dutena. Gaztelania ikasteko sarean dauden materialen zerrenda bat egin dute eta material-sorta bakoitzari fitxa bat egin diote. Fitxa horietan materialaren identifikazio datuekin batera, balorazioa ere egin dute, irizpide didaktiko batzuen araberako balorazioa.
Ez dakit honi material-kritika deitu ahal zaion, edo azterketa beste barik, irizpideak ere eztabaidatzekoak izan daitezke. Baina euskararen irakaskuntzan ere halako zerbait beharko genukeelakoan nago.
Material didaktikoekin eskizofrenia apur bat dugula uste dut. Material zaharrak anatemizatu edo baztertu egiten ditugu. Material berriak sakralizatu nahiz eta erabili ez. Berrikuntzaren kontrako jarrera itxiak bestalde. Urteak eta urteak material berdinarekin dabiltzan irakasleak. Eta kexa zabala: material gutxi dago.
Egon, asko dago, eta asko horretatik gehiago sortzeko bideak ez dira uste bezain zailak izaten. Baina bideak ixten badira, baliabide-kopurua murriztu baino ez dugu egiten, eta, nire ustez, material guztiek bete dezakete funtzio bat.
Helduen euskalduntzearen munduan Elementos taldeko lagun hauek egin dutena norbaitek egin behar luke: euskara ikasteko dauzkagun baliabideen gida-kritika-azterketa antzeko zerbait. Irakasleei laguntzeko baliabide ona bera ere.

Lizardi mintza taldea

Lehengo post-ean Durangoko jardunaldien aipua egin nuen. Programan euskara praktikatzeko jarduera eta egitasmoen inguruan egin den guztia ezin dela aipatu eta tratatu argi dago. Santutxuko mintza taldea aipatu nuen post-ean, eta Lizardi Mintza Taldeko lagunekin ere ez gogoratzea bekatu iruditu zait.
Ez dut hauen historia kontatuko, ez dut dena ezagutzen gainera, gauzatxu bat hala ere. 80en hamarkadaren erdian, 84an edo 85ean uste dut, pegatina eman zidaten Bilboko Zazpi Kaletan, Lizardi Mintza Taldea idatzita zegoen han, eta ordutik Gabonzaharreko kotiloia eta Santiago plazan egin zuten jai-antzeko bat gogoratzen dut. Euren web-ean 17 urte aitortzen dituzte (urteak kentzen ote? Ni erratuta?).
Gaur egun, ikusten duzuenez programa elegantea daukate, eta inportanteena, jende ugari batzen dute Bilboko Zazpi kaleetan euskarazko jarduerak egiten, kirola eta kulturaren inguruan batez ere. Talde konpaktoa dira eurek ere, ilusioa, gogoa eta zaletasun handikoak eta hainbat urteren ostean ez daude inondik ere nekatuta. Alderantziz, egitasmo eta jarduera berrietan sartzeko gogoarekin. Euskara elkarte modura antolatuta daude orain.
Euskaldun berrientzat euskara praktikatzeko eta erabiltzeko jarduerak aipatzen hasi diren honetan (behingoz), justua da, nire ustez, aintzindari hauetaz eta eurek jorratu duten bideaz gogoratzea: talde-jarduerak kirola, aisialdia eta kulturarekin lotutakoak. Bilboko Zazpi Kaleetan euskara gehiago entzuten bada eta askok euskaraz egiten ikasi badute, hauek ere zer ikusia daukate horrekin.

"Mintzapraktika egitasmoak" jardunaldiak

Topaguneak, AEK eta IKArekin batera jardunaldi hauek antolatu ditu. Berri zehatza Topagunearen webgunean edo Sustatun ere daukazue. Jardunaldion haritik kontutxu pare bat.
Duela urte batzuk Euskara Elkarteen Topaguneko zuzendaritza batzordeko kide nintzela, euskaldun berriak izeneko arlo bat ere bazegoela jakin nuen. Gehien bat mintzalagun programen inguruko arloa zen. Ni euskaltegien mundutik nentorrela ere, ordura arte halakoei garrantzi handirik ere ez nion ematen. Badakizue, euskaltegietan sarritan ardura handiagoa edukitzen dugu karrajua ala pasilloa esan behar den, praktika kontuak baino. Praktika berez datorren kontua ei zen. Norberak bilatu behar duena edo.
Orduan zebilen jendearekin berbetan hasita, ilusio handiaz gainera, halako egitasmoak arrakastatsuak zirela ere nabaritu nuen. Eta pentsatzen hasita, galdera batzuen erantzun (posiblea) etorri zitzaidan derrepentean.
Euskara irakasten-edo gabiltza, ordu piloa, jende piloa,.. eta gero ez dugu ikusi ere egiten hori guztia (halako bajoirik ez zaizue inoiz etorri euskaltegietan zabiltzatenoi?). Eta jendeak ere holako zerbait nahi duela dirudi. Aitu bestela zenbat jende apuntatzen dabilen, eta gustura ere ei dabiltza. Hau aurrera atera behar da ba! Eta zabaldu.
Euskara elkarteetan arduratuta genbiltzan euskararen erabilera sozialagatik, eta euskaltegietan ikas-prozesuaren emaitza akademiko eta sozialengatik ere bai. Eta han zebilen euskaltegian ikasitako jendea euskara erabiltzen, gustura, harreman-sare euskalduna eraikitzen eta gainera praktikaren bidez euren jarioa, autokonfidantza eta hizkuntzarekiko identifikazioa sendotzen, hizkuntza hobetzen eta ikasten azken baten.
Ez zen gauza berria hala ere, segituan gogoratu nituen gure auzoan (Santutxun) ordurako ere urteak eginda zeukan Santutxuko Mintza Taldea. Joseba Basterra irakasle ohia (eta mintzalaguneko laguntzaileen aintzindaria, Ixabel guztiekin batera), astero-astero ikasleen kuadrilatxua batu, txikiteoa egin, mendira, ...eta monotonian jausi orduko, liburu pare bat egin.
Euskararen "alde" kriston lana egiten zebilen taldetxu hau, eta ondoren etorri ziren mintza-berba-solas- parraplalagun guztiak ere bai. Baina, inork ez zeukan horren berri, inguruan galdetu eta akaso batek inoiz ezer entzun bai, ondo jakin ez... Kanpaina, makroekitaldi, makroproiektu guztien artean galdu egiten ziren honako kontuok, eta, nire ustez txarrena, errekonozimendu eta ezagutza publikorik ere gutxi.
Betoz beraz jardunaldiok behingoan lan hori guztia errekonozitzera, eta hemendik aurrera euskalgintzan antolatu eta sustatu beharreko lan ildo hau sendotzera eta zabaltzera.
Badakizue zenbat jende pasatu den euskaltegietatik? Badakizue gune urbanoetan (normalizazioan estrategikoak seguruenik) ia-euskaldunen portzentajea zenbatekoa den?
Zer egina badago ba! Durangon topatuko gara!

Karrajua, pasiloa, korridorea

Karrajua izena ipini diot blogari. Hiztegietan pasillo-ren itzulpena topatzen hasi naiz, eta batzuetan (Elhuyar, 3000) karrajua ez da agertzen itzulpenetan. Pasiloa, korridorea, pasabidea eta halakoak bai ordea. Karrajua euskaltegian lanean hasita neure hiztegi pertsonalera pasatu ziren hitzetako bat izan zen (Karrajura irten behar genuen erretzen esate baterako). Arrakasta handirik ez duela izan dirudi.
Berdin dit, ez dut izena aldatuko, ze haren balio sentimentala ez dute hiztegiek jaso. Eta abisua ere bai: baten bat honen inguruko eztabaida filologiko-normatibo-psikolastikoekin etortzen bada, atoan baneatuko dut.

Korrika 14 eta euskaldun barriok

Eztabaida interesgarrien bilduma egiten nabil. Aurrekoaren eta Korrikaren haritik beste hau sortu zen Sustatun. Patxi Lurrak, Mahatserriko Berbalagunan hura ere laguntzaile dabil, euskaldun berria-euskaldunzaharra dikotomiaz egindako gogoeta polita, eta ondorengo eztabaida ere mamitsua.
Nik neuk oraintxe momentuan bereizketa horrela ikusten dut: euskaldun zaharrak (zaharrok), eta euskaldun gazteak. Eta zorionez azken hauek gero eta gehiago dira, eta guk (zaharrok) baino burukomin gutxiagorekin etorri ohi dira (nire ustez gutxiegi batzuetan, baina horiek zahar-ajeak direla barruntatzen dut).

Deabruak eta aingeruak

Erabili.com-en duela hilabete batzuk zabaldu zen polemikatxu hau. Berbalagunaren post-a egin ostean gogoratu nuen kontu hau. Urruxulegik kontuak gogortxu plazaratu zituen nire ustez, baina arrazoi pittin bat ere bazuen. Eztabaida horretan gelditu zen, Rufino Iraolak eta Beñi Agirrek artikulu banarekin erantzun zioten.
Nik kontu honetan mutur bi igarri ditut. Populismoa eta akademizismoa deitu genitzakeenak. Batak euskara liburu gabe ikasi behar dela, praktika eta praktika da onena. Besteak printzipio didaktiko-metodologiko-kurrikularren deklarazio inpekablea.
Nire berbalagunekin nabilela, ezin izan dut ez bata ez bestea baieztatu. Praktikaren sakadatxua behar dute biek, kriston gogoa daukate gainera hobetzeko, baina, ni euren laguntzailea naizela, irakaslearena ere egin behar ote dut? Deformazio profesionalak horrantza bultzatuko nau seguruenik, baina Berbalagunak irakasle partikularra ez die agindu, eta beste laguntzaileak ez dira irakasleak, ziudadano euskaldun korriente-molienteak baino.
Ezin diet nik neuk bakarrik euskara ikasteko prozesua ziurtatu, praktikaz gainera hizkuntzari buruko hausnarketa ere behar dute, eta nirekin berbetan ari direnean hizkuntzaz ere pentsatzen ari direla igartzen zaie. Prozesu hori norberaren kontura edo lagunduta bideratu liteke, norberak dauzkan kapazitate eta joeren arabera. Baina Berbalaguntzailearen (oraintxe asmatu dut, karajo!) funtzioa erabilera gunea eta hizkuntza eredua erakustea da, norberak prozesatzeko. A, eta buenrollitoa ematea be bai, ze euskaldunok (euskaltzaleok gehien bat), edonor abrosiduteko kapaz izan gaitezke.

Zenbat gara?

Bloga atontzen hasi naiz, blogger-en debaldeko zerbitzua erabili dut hasteko probatxua abiatzeko (euskal blogosferan ohikoa dirudiena). Zerbitzu hau inoiz erabili duzuenok badakizue link-en zerrenda eskuz editatu behar dela (seguru inork trukuren bat topatu duela, holan bada esan lehenbailehen). Eta ni, weblari australiar bati behin irakurri nionarekin bat egiten dut: “I am basically lazy”, eta gainera gauzak topatzen bastante torpea ere bai. Beraz, aurki-ren euskalduntze-alfabetatze atala begitu eta handitxik kopiatu ditut eskoian dauzkazuenak.
Euskaltegien munduak sarean dauzkan batzuk ipini nahi izan ditut hasiera baten. Gero denborarekin osatuz eta gehituz joango gara. Baina link-en atala betetzen hasteko ez dago txarto.
Aurki-n begitzen nabilela burutazio batzuk piztu zaizkit hala ere. Euskal blogosfera etengabe hazten dabil, denetariko kontuak ere topatzen dira, baina gure mundu honetako inor ere ez (gauzak topatzen torpea naizela aitortu dut lehenago, erraza da oker egotea beraz). Idazleak, kazetariak, musikazaleak, kulturetak, euskaltzaleak, argazkilariak, unibertsitateko jendea, eskola munduko jendea,... Baina euskaltegien mundutik ez irakaslerik, ez ikaslerik, ez gururik,...Webgune (lar nire ustez) korporatibo batzuk (AEK, HABE, Udal euskaltegiak,...), publizitatea, informazio objektibototala, baina saltsarik bapez.
Eta berriro etorri zait lankide batzuen artean sarritan komentatzen izan dugun sentsaziotxu bat: gure sektorean zer gutxi egiten dugun berba gure lanaren gainean, irakasle modura agertzen zaizkigun arazoak, dauzkagun zalantzen eta burukominen inguruan, arazo "didaktikoei" buruz azken baten. Eta orain hotzean pentsatuta, pentsatzeko modukoa iruditzen zait 2.000 lagunetik gora lanean daukan sektore baten inori (adibidez) bloga egitea otu ez izana, edo webgune batzuetako artikulu serio eta mamitsuez gainera, ikuspegi pertsonalago eta hurbilago batetik enfokatu ez izana.
Euskaltegien munduaren bizio batzuk antzematen ditut nik hemen:

• Gure artean egiten dugunaren inguruko konpartitzeko eta elkarrekin hausnartzeko ohitura/bitarteko/trebezia/gogo/denbora gutxi.
• Helduen euskalduntzeko irakaslearen lanari ematen zaion kontsiderazio txikia (bai norberaren partetik, bai euskalgintzaren partetik, bai sozialki).
• Arazo "kolateraletara" arreta desbideratzeko joera: diru-laguntzak, azterketak, lan-baldintzak, euskaltegiaren dekorazioa,... Arazo garrantzitsuak duda barik, baina irakaslearen arazo nagusia klasea izan ohi da.
• Didaktika deitzen den hori bigarren mailako kontua izan ohi da. Eta sarritan adituen eta espezialisten kontua ere bai. Didaktikan gabiltzanok ere ez dugu asko laguntzen gauzak besteei hurreratzen. Zenbat gustatzen zaizkigu ba bost hogerlekoko berbak, eta "ex catedra" berba egitea ere bai! Didaktika bigundu barik, zurrundu ere egiten dugu.
  

Bizio horiek ikusten ditut nik. Ez dakit honetan zabiltzaten besteok ere horrela ikusten duzuen. Baina blog hau egiteko ideia, besteak beste, hortitxik datorkit. Hau euskaltegilarien blog-eraztunaren lehenengoa (dagoneko lehenengoa bada) balitz pozik, baina ez dadila azkena izan, norbaitek nik baino zentzuzkoagoak botatzeko ditu eta.

Berbalagunan

Urteak Berbalagunarekin kaparrada ematen, eta azkenean kontzientzia txarra ere eduki dut. Predikatzen duen abade bekatariarena-edo. Eta lehengo hilean gure Berbalagunaren koordinatzaileari apuntatzeko esan nion. Kontzientziaren txistea egin dut, baina egia esanda, kontzientzia txarraz gainera jakinmina ere eduki dut. Kanpotik -goitik hobeto esanda- ikusi dut beti, eta gorantza joan den fenomeno honen berri zuzena sentitzeko gogoa piztuta eduki dut aspaldian.
Hirugarren faktore bat ere egon da hala ere, jende normalarekin jarduteko gogoa. Ez dadila inor mindu gero! Are gutxiago nire ingurukoak. Aspaldian nabil euskalduntzearen mundu honetan, lan handietan, irakasleekin, arduradunekin eta jende handiarekin lanean eta kontu horiek guztiak gogoan eta ahoan. Euskara ikasi nahi duten ziudadano arruntekin tratu gutxi, lantzean behinekoa, eta gainera profesionala. Eta gure profesioaren ingurukoak ez diren kontuez jarduteko okasioa ematen dit Berbalagunak, hau da, euskaraz bizimodu normala egiteko.
Ostegunean aurkezpena egin genuen euskaltegian, hemen Txurdinagan, eta era batera edo bestera joan beharra neukan eta joan egin nintzen. Polito egon zen kontua. Gure koordinatzaileak speech-a bota zigun hasieran, eta han laguntzaile deitu zigun neuri eta neurekin batera euskaldun modura gabiltzanoi.
Gustatzen zait laguntzaile izen hori. Orain arte Berba-mintza lagunetan euskaldun zahar berba izan da ohikoena. Egokiagoa deritzot besteari. Jendeari laguntzen ari den sentsazio hori eman behar zaiola uste dut. Euskararen alde lan egiteko era inportantea da, ikasi gura duenari lagundu bai, baina euskarari berari ere askotxo laguntzen zaiola uste dut.
Nire taldekideak ezagutu nituen. Egia esanda oraindik ez dakit ondo zer izen jartzen zaien: euskaldun berriak, ikasleak, lagunduak,... Hiruko taldea gara, nirekin lagun bi: Alemaniako neska bat eta Santutxuko mutil bat. Mutila lehendik ere ibili da Berbalagunan, neska berria da nire modura. Batu eta pintxo eta traguen artean lehenengo kontaktua egiten hasi nintzen.
Sentsazio arraroa, jendea ezagutu eta zer esan ez jakiteko beldurra-edo. Pentsatzen dut jende asko horregatik ez dela Berbalagunan sartzen, holango panikoa ezezagunari edo.
Baina ezezaguna izateak hain zuzen ematen dizu gauzak esateko motiboa. Nongoa zara? Ikasten zabiltza? Non geratuko gara? 7ak arte egiten duzu lan? Non egiten duzu ba? Ene, orduan igual ezagutuko duzu.... Uste dugun baino parrapleroagoak izan gaitezke.