Karrajua Wikira

BLOGA BLOGA, MARINELA!: HAMABOSTIAN BEHIN (VIII) Berbalaguna: Zer egin klasean honekin?

Lehengo post baten Josu Martinezen blogeko mezu honetan irakurritakoak zer esana eman zidan. Egia esanda, post horrek zer pentsatua eta zer proposatua gehiago ere eman dit, hain zuzen ere nire beste post batekin josita. Schtuff zerbitzua aipatu nuen gainetik aurreko horretan, Schtuff-ek (zaila idazten gero! eta esaten ere bai) wikiak debalde publikatzeko aukera ematen du. Blogger honen moduko zerbait bain wikietara ekarrita. Wikien aukeren inguruan ere jardun dut, baina asko probatu barik orain arte. Eta okurritu zait del.icio.us klaserako lehenagoko baten proposatu nuen hura osatzeko aukera izan daitekeela.
Proba egiten hasi naiz beraz. Schtuff-en kontua zabaldu eta eurek espazioa deitzen dutena sortu. Karrajua deitu diot, honi bezala, hemen dago. Zertako ba?
Bloga jarraitzen duzuenok konturatu zarete gauza pare bati bueltak ematen ibili naizela:

• Teknologia berriek euskaltegien munduan gabiltzanoi ematen dizkiguten aukerak
• Euskara irakasleok eta euskaltegien mundukook orohar komunikatzeko eta konpartitzeko dauzkagun hutsuneak eta aukera urriak.

Wikia dokumentuak elkarlanean sortzeko eta kudeatzeko sistema da. Dokumentu horiek gainera publikoak izan daitezke (kasu honetan bezala), ezagutza konpartitzeko eta osatzeko aukera dotorea beraz.
Gure mudnuan galderarik ohikoenetariko bat "zer egingo dut klasean?" izan ohi da. Tira, hemen horri erantzuten laguntzeko aukeratxu bat zabaldu dezakegu. Dokumentuak eta testuak internet-en bidez aurkitu, eta horiekin zer egin daitekeen hausnartzeko eta konpartitzeko gunea. Del.icio.us eta Schtuff hurrenez hurren, lasterbide konpartituak eta wikiak hain zuzen ere.

Zelan funtzionatzen du?
Lehenengo eta behin hau proba dela esan behar da. Eta proba den neurrian zelan dabilen aztertu beharko da, eta ondorioak atera. Beraz, ez dezagun pentsatu polbora asmatu dugunik.

Schtuff
Zerbitzu hau deskribatzen saiatuko naiz.
Schtuff-ek erabiltzaile erregistratu bakoitzari aukera ematen dio zenbatnahi "espazio" sortzeko. Espazio hauetan erabiltzaile horrek (eta hark baimena ematen dien beste erabiltzaileek ere) dokumentuak sortu eta publikatzeko aukera dauka. Konparazio baterako, espazio bakoitza blog baten antzerakoa da: bloga sortzen duzu, eta bertan zure post-ak publikatzen dituzu eta kronologikoki agertzen dira. Baina wikiak ez dira blogak, hemen aldeak:

• Publikatzen dituzun dokumentuak aldatu ditzakezu, eta aldaketak dokumentuaren historiak artxibatzen dira. Hau da, dokumentuaren bertsio desberdinak ikus daitezke.
• Dokumentu horretan pertsona batek baino gehiagok egin ditzake gehiketak eta aldaketak. Dokumentua etengabe ari da eraikitzen, jende desberdinaren ekarpenekin, edo norberak denboran zehar gehitzen edo aldatzen duenarekin. Bertsio guztiak gordetzen dira, beraz gauzak gehitu ahala ez da ezer galtzen, gehitu baino.
• Horrez gain gehienetan aukera egoten da komentarioak eta eztabaidak bideratzeko, blogetan bezala.
• Eredua ikusteko wikipediatik osteratxua egitea gomendatuko nuke. Euskarazko wikipediatik zehatzago. Eta kolaboratzen ere bai (egun baten pentsatu beharko dugu euskaltegietan honi zer erabilera eman).
  

Schtuff-en erabiltzaile erregistratuek baino ezin dituzte dokumentuak sortu edo editatu, berdin komentarioekin. Hala ere, erregistratzea erraza eta doan da, beraz hori ez dut uste problema denik. Bestelako aukera interesgarri batzuk ere ematen ditu gainera:

• Tag-en sistema. Dokumentu bakoitzari nahi dituzun etiketak jarri ahal dizkiozu (del.icio.us-en antzera), eta gero etiketan horien arabera dokumentuak sailkatuta ikusi ere bai.
  
• Artxiboak eta dokumentuak igotzeko aukera ematen du (neurri batera arte noski)
• Erabiltzaile batek espazio desberdinak sortu ditzake.
• Bestelako batzuk: dokumentuen jarioa, irudi-galeria, bilaketak,...
  

Lehenengo proba: klaserakoak
Esan dudan bezala karrajua izeneko espazioa sortu dut schtuff-en. Berton del.icio.us klaserako link-ekin (edo beste dokumentu batzuekin, ikasbil-ekoak adibidez) klasean zer egin daitekeen hausnartzen saiatuko naiz, eta gauzak proposatzen, hau da, klaserako ideiak izango dira dokumentu horiek. Wikiak oso dinamikoak dira, ez dira behin egin eta finkatuta geratzen diren dokumentuak, beraz, gaur ikusten duzuna bihar aldatuta egon daiteke.
Espazio horretan aukera eman diet erabiltzaile erregistratu guztiei dokumentuak sortu eta editatzeko, baita komentarioak egiteko ere. Beraz, nahi duenak osatu edo aldatu ditzake dokumentuak. Trankil, aurreko bertsioak gorde egiten dira, ez da ezer galtzen. Edozelan ere, dokumentua ikutzen ausartzen ez bagara, komentario egin daiteka. Hori bai, edozer egiteko erregistratuta egon behar da, bestela ikusteko aukera baino ez dago.
Laburtuta, hau da egin behar dena:

• del.icio.us klaserako tag horretan dauden esteketariko bat hartu (gogoratu edonork jarri dezakeela tag hori del.icio.us-en kontua zabalduta), eta horrekin schtuff-eko karrajuan dokumentua zabaldu, inork lehenago horren inguruan zabaldu ez badu behintzat.
  
• Testu horrekin klasean zer egin daitekeen deskribatzen saiatuko gara Schtuff-eko dokumentuan. Testu bakoitzeko dokumentu bat. Dokumentu horretan "ataza" edo ariketa bat baino gehiago agertu daitezke (bestela nahastosoa izan daiteke)
  
• Dokumentua egin ostean saiatu tag-ak (etiketak) ipintzen ataza hori definitzeko eta norbaitek interesa baleuka erraz topatzeko.
• Egindako dokumenturen bati egiteko moduko ekarpena okurritzen bazaigu, dokumentua editatu ahal dugu eta geurea gehitu.
• Komentarioren bat okurritzen bazaigu, edo aldaketak azaldu nahi baditugu, komentarioak egin dokumentuari (blogetan bezala).

Konturatzen bagara, horrelako dokumentuekin azken baten jakintza-basea sortu daiteke. Gure kasuan material eta ideien bilduma. Gainera ez dira espazio pertsonalak, blogak bezala, espazio kolektiboak baino.

Wikien idazkera
Editatzen ausartzen bazarete, arazoa aurkituko duzue duda barik, wikien kodea. Wikiak ez dira Word-en bezala idazten, idazteko marka eta sistema berezia daukate, konplexuagoa, gainera ez dago unifikatuta. Schtuff honetan ere horrelako sistema erabili behar da. Hasieran gogortxu egiten da, trankiloa hartu arte behintzat. Lastima da. Dena dela beti dago aukera beste nonbait editatzeko (word-en adibidez) eta kopiatzeko, ez da berdin-berdina izango baina beti konpondu daiteke.
Schtuff-ek berak idazteko gida ematen du, ingelesez baino ez dago hala ere (hizkuntza irakasleak gara dena dela, ezta? ;-)).

Estekak
Hemen utziko ditut estekak zerrendatuta.

• Hemen dago lehenengo proba. Josuren post-arekin okurritu zaidana
• Hemen Schtuff-eko karrajua.
• Hemen Schtuff bera.
• Hemen del.icio.us klaserako etiketen zerrenda.
• Hemen hau dena irakurri ostean edukiko duzuen sopaletras mentala kentzeko erremedio kaseroa.